ارزیابی کارایی مدل‌های مختلف برآورد بار معلق به روش منحنی سنجه در حوزۀ آبخیز سفید رود

نویسندگان

  • جمال قدوسی استادیار، مرکز تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری کشور، ایران
  • حسن احمدی استاد دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه تهران، ایران
  • صدیقه محمدی استادیار، گروه اکولوژی، پژوهشگاه علوم و تکنولوژی پیشرفته و علوم محیطی، دانشگاه تحصیلات تکمیلی صنعتی و فناوری پیشرفته، کرمان
  • علی سلاجقه استاد دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه تهران، ایران
  • علی کیانی راد استادیار، مؤسسۀ ‌پژوهش‌های ‌برنامه‌ریزی، اقتصاد‌کشاورزی
چکیده مقاله:

رسوب معلق بزرگترین منبع آلوده­کنندۀ غیرنقطه­ای و عامل اصلی تخریب کیفیت آب­های سطحی است. چون مدل­های هیدرولیکی انتقال رسوب قادر به پیش­بینی بار معلق رودخانه نیستند، منحنی­های سنجه رسوب به عنوان معمول­ترین روش­های هیدرولوژیکی برآورد بار رسوبی معلق رودخانه­ها کاربرد وسیعی دارند. از آنجایی که معادلات رگرسیونی منحنی سنجه به علت تبدیل لگاریتمی آمار دبی جریان و رسوب معلق دارای اریب زیاد هستند، ضرایب اصلاحی جهت حذف اثر تبدیل لگاریتمی و اریب ناشی از برون­یابی در ایستگاه­های هیدرومتری واقع در سرشاخه­ها و رودخانه­های اصلی حوزۀ آبخیز سفیدرود، در 20 ایستگاه، استفاده شد. پس از مقایسۀ 9 روش برآورد منحنی سنجه شامل روش­های یک­خطی، یک­خطی با ضرایب اصلاحی CF1، CF2، FAO، روش دوخطی، روش حد وسط دسته­ها، حدوسط با ضرایب اصلاحی CF1، CF2 و FAO  با استفاده از دو معیار RMSE و NASH  نتایج نشان داد که روش حد وسط و روش حد وسط با ضرایب اصلاحی CF2 و CF1 در مقایسه با سایر روش­های منحنی سنجه، بیشترین برازش­ها (از نظر فراوانی) را به ایستگاه­های حوضۀ سفید رود دارا هستند. در کل می­توان نتیجه گرفت که ضرایب اصلاحی CF1 و CF2 در اغلب ایستگاه­ها به دلیل جبران کم­تخمینی روش­های منحنی سنجه، موجب افزایش کارایی مدل شده­اند. نمودار تغییرات رسوب­دهی (به­دست آمده از توابع منتخب­) به ازاء مساحت نشان داد که این تابع نمودار دارای نمای کمی بیشتر از واحد است که ناشی از ا­فزایش رسوب­دهی به ازاء افزایش واحد مساحت است. طبق نتایج این تحقیق سالانه حدود 30 میلیون تن رسوب معلق وارد مخزن سد سفیدرود می­شود.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

تعیین مناسب ترین روش برآورد بار معلق در رود سیستان

رسوب‌گذاری در مسیر رود‌ها از بزرگ‌ترین مشکلات منابع آب سطحی به‌شمار آمده و باعث واردشدن زیان‌هایی به بناها و مزرعه‌ها و تغییر مسیر رودها می‌شود. روش‌های مختلفی برای تخمین بار رسوبی به‌کار برده‌می‌شوند اما به نحوه‌ی استفاده و دقت آن‌ها کم‌تر توجه شده است. در این پژوهش رود رسوب‌گذار سیستان در انتهای حوزه‌ی آب‌خیز رود هیرمند با شیبی ملایم و طول تقریبی 70 کیلومتر انتخاب شد. از آمار داده‌های متناظر ...

متن کامل

ارزیابی روش های مختلف توسعه منحنی سنجه رسوب و مدل‌های شبیه‌سازی کامپیوتری به منظور تخمین بار رسوبی حوضه آبریز مازندران

  هدف از این مطالعه تجزیه و تحلیل بار رسوبی در آبراهه­های حوضه آبریز مازندران با استفاده از روش­های مختلف تولید منحنی­های سنجه رسوب و روش­های شبیه­سازی کامپیوتری با استفاده از داده­های شدت جریان و غلظت رسوب معلق می­باشد. به همین منظور شش روش مختلف برای تولید منحنی­های سنجه رسوب (داده­های خام، داده­های کلاسه­بندی­شده، متوسط ماهانه، متوسط فصلی، متوسط سالانه و داده­های دوره­های سیلابی- کم­آبی) در...

متن کامل

کارآیی روش‌های مختلف تفکیک داده در افزایش دقّت و صحّت منحنی سنجه رسوب؛ مطالعه موردی بخشی از حوزه آبخیز سفید رود

با توجه به تعداد کم ایستگاه‌های هیدرومتری در کشور و عدم تداوم نمونه‌برداری و اندازه‌گیری رسوب در بسیاری از ایستگاه‌های موجود، از طرفی آمار دقیقی از میزان بار رسوب در بسیاری از رودخانه‌های کشور در دست نیست و از طرف دیگر با توجه به اختلاف شرایط آب و هوایی، هیدرولوژیکی و توپوگرافی در کشور، تهیه و یا واسنجی منحنی سنجه رسوب برای مناطق مختلف، ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است. از این رو تحقیق حاضر با هدف تهیه...

متن کامل

قابلیت شبکه‌های عصبی مصنوعی جهت مدل‌سازی چند ایستگاهه بار معلق در مقایسه با روش منحنی سنجه رسوب

رسوبات حمل شده توسط رودخانه می‌تواند باعث بوجود آمدن خساراتی به اراضی کشاورزی و تأسیسات آبی گردد. برآورد صحیح بار رسوب در تأسیسات آبی مانند سدها باعث جلوگیری از صرف هزینه‌های اضافی خواهد شد. کشور ما ایران با دارا بودن رودخانه‌های متعدد، پتانسیل بالایی جهت ایجاد سد دارد. یکی از دلایل آن کاهش یافتن ظرفیت انتقال آب توسط مقطع رودخانه به دلیل انباشتگی رسوبات می‌باشد. لذا بررسی پدیده رسوب و برآورد رس...

متن کامل

ارزیابی مدل برنامه ریزی بیان ژن برای برآورد بار رسوب معلق بر اساس پیش پردازش داده ها با روش آزمون گاما (مطالعه موردی: حوزه آبخیز رود زرد)

ی. در این پژوهش، داده‌های ایستگاه هیدرومتری ماشین در حوزه آبخیز رود زرد، با طول دوره آماری 36 سال (1356-1391) مورد استفاده قرار گرفت. متغیرهای ورودی به مدل GEP شامل دبی لحظه‌ای (Q)، متوسط دبی روزانه (Qi) و متوسط بارندگی روزانه (Pi) به همراه سه گام تأخیر زمانی و متغیر خروجی به مدل شامل بار رسوب معلق روزانه می-باشد. برای کاهش در وقت و هزینه، پیش‌پردازش داده‌های ورودی به مدل GEP با استفاده از روش ...

متن کامل

آنالیز روش‌های مختلف منحنی سنجه در برآورد رسوب ورودی به سدها (مطالعه موردی: سد دوستی)

تخمین دقیق حجم رسوبات حمل شده به وسیله­ی رودخانه­ها و متعاقباً حجم رسوب ورودی به سدها در بسیاری از پروژه­های کلان مدیریت منابع آب دارای اهمیت فراوان است. به منظور تخمین بار رسوبی ورودی روش­های مختلفی از جمله روابط رگرسیونی در قالب معادلات سنجه به کار برده می­شوند که نحوه استفاده و دقت آن­ها کم­تر مورد توجه قرار گرفته است. همچنین به دلیل هزینه بالای اندازه­گیری مداوم رسوب حمل شده و پایش آن برآورد...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 70  شماره 4

صفحات  977- 990

تاریخ انتشار 2017-12-22

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023